Vang Pháp

Rượu vang Pháp được sản xuất trên khắp nước Pháp, với diện tích từ 50 đến 60 triệu ha mỗi năm, làm ra khoảng 7 - 8 tỷ chai. Pháp là một trong những nước sản xuất rượu vang lớn nhất trên thế giới, cùng với các vùng sản xuất rượu vang của Ý, Tây Ban Nha và Hoa Kỳ. Rượu vang Pháp có lịch sử hình thành từ thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên, với nhiều vùng của Pháp có lịch sử sản xuất rượu từ thời La Mã. Các loại rượu vang được sản xuất đa dạng, từ những loại rượu đắt tiền được bán trên thị trường quốc tế đến những loại rượu vang khiêm tốn thường chỉ thấy ở Pháp, chẳng hạn như rượu vang Margnat của thời kỳ hậu chiến.

Hai khái niệm trọng tâm làm rượu vang Pháp tốt hơn là vùng địa lý, liên kết phong cách của rượu với địa điểm trồng nho và làm rượu, và hệ thống Appellation d'origine contrôlée (AOC), được thay thế bằng hệ thống Hệ thống Appellation d'Origine Protégée (AOP) vào năm 2012. Các quy tắc về tên gọi xác định chặt chẽ những giống nho và thực hành sản xuất rượu vang nào được chấp thuận để phân loại trong hàng trăm tên gọi được xác định theo địa lý của Pháp, có thể bao gồm các khu vực, làng mạc hoặc vườn nho.

Pháp là nguồn gốc của nhiều giống nho (như Cabernet Sauvignon, Chardonnay, Pinot noir, Sauvignon blanc, Syrah) hiện được trồng trên khắp thế giới, cũng như các phương pháp làm rượu vang và phong cách làm rượu vang đã được áp dụng trong các ngành sản xuất ở các nước khác. Mặc dù một số nhà sản xuất đã được hưởng lợi trong những năm gần đây từ việc giá cả tăng và nhu cầu tăng đối với rượu vang danh tiếng từ Burgundy và Bordeaux, sự cạnh tranh từ rượu vang Thế giới mới đã góp phần làm giảm tiêu thụ rượu vang Pháp trong nước và quốc tế.

Bản đồ rượu vang Pháp

Lịch sử rượu vang Pháp

Rượu vang Pháp có nguồn gốc từ thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên, với sự xâm chiếm vùng nam Gaul của những người định cư Hy Lạp. (Gaul là một khu vực của Tây Âu được người La Mã mô tả đầu tiên. Nó là nơi sinh sống của các bộ lạc Celtic và Aquitani, bao gồm Pháp, Bỉ, Luxembourg ngày nay, phần lớn diện tích Thụy Sĩ, một phần của Bắc Ý và Đức ở phía tây sông Rhine). 

Nghề trồng nho nhanh chóng phát triển mạnh với việc thành lập thuộc địa Marseille của Hy Lạp. Rượu vang đã có từ hàng nghìn năm trước ở các quốc gia trên Địa Trung Hải nhưng Pháp đã biến nó trở thành một phần của nền văn minh của họ và coi việc làm rượu vang là nghệ thuật trong hơn hai nghìn năm. Người Gaul biết cách trồng nho và cách cắt tỉa. Cắt tỉa tạo ra một sự khác biệt quan trọng trong sự khác biệt giữa cây nho dại và nho sản xuất rượu vang. 

Không lâu sau, rượu vang được sản xuất ở Gaul đã phổ biến trên toàn thế giới.Đế chế La Mã đã cấp phép cho các vùng ở phía nam để sản xuất rượu vang. Thánh Martin of Tours (316–397) đã truyền bá đạo Cơ đốc và trồng những vườn nho. Trong suốt thời Trung cổ, các nhà truyền giáo đã duy trì các vườn nho và quan trọng hơn là bảo tồn kiến ​​thức và kỹ năng làm rượu trong thời kỳ thường xuyên hỗn loạn đó. Các tu viện có các nguồn lực, an ninh và khả năng sáng tạo để tạo ra nguồn cung cấp rượu ổn định cho Thánh lễ và thu lợi nhuận. Những vườn nho tốt nhất thuộc sở hữu của các tu viện và rượu của họ được coi là thượng hạng. Giới quý tộc đã phát triển nhiều vườn nho nhưng Cách mạng Pháp đã dẫn đến việc tịch thu nhiều vườn nho.

Sự phát triển của ngành công nghiệp rượu vang Pháp đột ngột dừng lại khi cây nho bị dịch nấm mốc lần đầu tiên và sau đó là nạn côn trùng Phylloxera lan rộng khắp đất nước và phần còn lại của châu Âu, để lại những vườn nho hoang tàn. Tiếp theo là sự suy thoái kinh tế ở châu Âu, sau đó là hai cuộc chiến tranh thế giới và ngành công nghiệp rượu vang của Pháp bị suy thoái trong nhiều thập kỷ. Sự cạnh tranh đã đe dọa các thương hiệu của Pháp như Champagne và Bordeaux. Điều này dẫn đến việc thành lập Appellation d'origine contrôlée (AOC) vào năm 1935 để bảo vệ lợi ích của Pháp. Các khoản đầu tư lớn, sự phục hồi kinh tế sau Thế chiến II và một thế hệ người làm rượu vang (Vigneron) mới đã mang lại kết quả trong những năm 1970 và những thập kỷ tiếp theo, tạo ra ngành công nghiệp rượu vang hiện đại của Pháp. 

Phân loại chất lượng và hệ thống tên gọi

Năm 1935, luật được thông qua để kiểm soát chất lượng rượu vang Pháp. Hệ thống Appellation d'origine contrôlée (AOC) được thành lập, được điều hành bởi một hội đồng (Institut national des appellations d'origine, INAO). 

Pháp có một trong những hệ thống lâu đời nhất về chỉ định xuất xứ rượu vang được bảo hộ trên thế giới và các luật nghiêm ngặt liên quan đến sản xuất và sản xuất rượu vang mà nhiều hệ thống của châu Âu được mô phỏng theo nó. Từ "tên gọi" đã được sử dụng bởi các quốc gia khác, đôi khi với một ý nghĩa lỏng lẻo hơn nhiều. Do luật rượu  của Liên minh châu Âu được mô phỏng theo luật của Pháp, xu hướng này có thể sẽ tiếp tục khi EU mở rộng hơn nữa.

Luật pháp của Pháp chia rượu vang thành bốn loại, hai loại thuộc danh mục Rượu vang thông dụng (table wines) của Liên minh Châu Âu và hai loại rượu có chất lượng được sản xuất tại các khu vực cụ thể (Quality Wines Produced in Specified Regions - QWPSR). Số liệu về các danh mục và tỷ trọng của chúng trong tổng sản lượng của Pháp năm 2005, không bao gồm rượu vang dành cho Cognac, Armagnac và các loại rượu mạnh khác:

Table wines:

• Vin de Table (11,7%) - Nhà sản xuất và nhà chỉ định đến từ Pháp.
• Vin de Pays (33,9%) - Nho của các khu vực cụ thể trong nước Pháp (ví dụ Vin de Pays d'Oc từ Languedoc-Roussillon hoặc Vin de Pays de Côtes de Gascogne từ Gascony) và tuân theo các quy định ít hạn chế hơn so với rượu AOC . Ví dụ, nó cho phép các nhà sản xuất phân biệt rượu vang được làm bằng cách sử dụng các giống nho hoặc quy trình khác với các quy tắc AOC yêu cầu, mà không cần phải sử dụng cách phân loại rượu vang đơn giản và không khả thi về mặt thương mại của rượu vang table wines. Để duy trì sự khác biệt với Vin de Table, các nhà sản xuất phải gửi rượu để phân tích và nếm thử, và các loại rượu phải chắc chắn được làm từ các giống nho hoặc pha trộn giống nho.

QWPSR:

• Vin délimité de Qualité supérieure (VDQS, 0,9%) - Ít nghiêm ngặt hơn AOC, thường được sử dụng cho các khu vực nhỏ hơn hoặc như một "phòng chờ" cho các AOC tiềm năng. Danh mục này đã bị bãi bỏ vào cuối năm 2011.
• Appellation d'origine contrôlée (AOC, 53,4%) - Rượu vang từ một khu vực cụ thể với nhiều hạn chế khác, bao gồm các giống nho và phương pháp sản xuất rượu vang.

Tỷ trọng của rượu vang Vin de Table đã giảm đáng kể trong những thập kỷ qua, trong khi tỷ trọng của AOC và Vin de Pays đã tăng lên đáng kể. Năm 2005, có 472 nhãn rượu vang AOCs

Cải cách từ 2012
Hệ thống phân loại rượu của Pháp đã được sửa đổi vào năm 2006, với một hệ thống mới được giới thiệu hoàn toàn vào năm 2012. Hệ thống mới bao gồm ba loại thay vì bốn, vì sẽ không có loại tương ứng với VDQS từ năm 2012. Các loại mới là: 

• Vin de France: Một loại rượu về cơ bản thay thế Vin de Table, nhưng cho phép ghi rõ loại nho và rniên vụ trên nhãn.
• Indication Géographique Protégée (IGP): Một loại trung gian, về cơ bản thay thế Vin de Pays.
• Appellation d'Origine Protégée (AOP): Loại cao nhất, về cơ bản thay thế rượu AOC.

Những thay đổi lớn nhất sẽ nằm trong danh mục Vin de France và rượu vang VDQS, loại rượu này cần phải đủ tiêu chuẩn là rượu vang AOP hoặc được hạ cấp xuống danh mục IGP. Đối với các loại rượu AOC trước đây, việc chuyển sang AOP sẽ chỉ có nghĩa là những thay đổi nhỏ đối với thuật ngữ của nhãn, trong khi tên thực tế của bản thân các tên gọi sẽ không thay đổi. Mặc dù không có loại rượu mới nào được bán trên thị trường theo tên cũ từ năm 2012, nhưng những chai rượu đã có trong chuỗi phân phối sẽ không được dán nhãn lại.

Phong cách rượu vang, giống nho và vùng nho

Vườn nho ở Côte de Beaune, Burgundy.

Tất cả các loại rượu vang thông thường, đỏ, hồng, trắng (không ngọt, nửa ngọt và ngọt), sủi tăm và cường hoá - đều được sản xuất tại Pháp. Trong hầu hết các phong cách này, sản xuất của Pháp có từ các phiên bản đơn giản và rẻ tiền đến một số ví dụ nổi tiếng và đắt tiền nhất thế giới. Một ngoại lệ là rượu vang cường hoá của Pháp có xu hướng tương đối ít được biết đến bên ngoài nước Pháp.

Theo nhiều khía cạnh, rượu vang Pháp mang bản sắc vùng miền hơn là bản sắc quốc gia, bằng chứng là các giống nho khác nhau, phương pháp sản xuất và hệ thống phân loại khác nhau ở các vùng khác nhau. Mức chất lượng và giá cả khác nhau rất nhiều, và một số loại rượu vang được sản xuất để tiêu thụ ngay lập tức trong khi các loại rượu vang khác dành cho việc ủ rượu trong thời gian dài.

Các vùng trồng nho lớn ở Pháp

Bordeaux
Phần lớn vùng Bordeaux tạo ra rượu vang đỏ blend cùng tên, từ các loại nho Merlot, Cabernet souvignon và Cabernet Franc. Trong khi các nhà máy rượu vang được tin tưởng nhất (hay còn gọi là Château) chỉ định giá cả, hầu hết các loại rượu đều có giá cao. 

Burgundy

(Tiếng Pháp: "Bourgogne"). Các vườn nho của Burgundy có thể truy nguyên nguồn gốc của chúng từ thời trung cổ, khi các tu sĩ Xitô trồng nho trong những vườn nho có tường bao quanh được gọi là close ("klo"). Các tu sĩ đã trồng giống nho gì? Tất nhiên là Chardonnay và Pinot Noir! Hai loại nho này hiện đã nổi tiếng thế giới và Burgundy được coi là chuẩn mực của chất lượng.

Vườn nho ở Vosne-Romanée, Burgundy, nơi cung cấp một số loại rượu vang đắt nhất của Pháp

Champagne

Là một trong những vùng trồng nho mát nhất của Pháp, Champagne trong lịch sử đã phải vật lộn với việc làm chín nho. Có lẽ vì điều này mà các bậc thầy hầm rượu vào những năm 1600, như Dom Perignon, đã tập trung vào sản xuất rượu vang tiên tiến, dẫn đến việc phổ biến rượu vang sủi bọt. Có ba loại nho chính ở Champagne: Chardonnay, Pinot Noir và Pinot Meunier.

Langcedoc-Roussillon
Languedoc-Roussillon kết hợp các vùng Languedoc và Roussillon thành vùng trồng nho lớn nhất của Pháp, và đó là một nơi tuyệt vời để săn tìm các giá trị. Languedoc chuyên về vang đỏ blend từ Syrah, Grenache, Mourvèdre và Carignan. Những điều ngạc nhiên khác bao gồm rượu vang sủi bọt tuyệt vời (Crémant de Limoux), rượu vang tráng miệng và rượu vang trắng zesty.

Thung lũng Loire
Thung lũng Loire là một vùng rộng lớn nằm sau con sông dài nhất của Pháp và các phụ lưu của nó. Là một khu vực trồng trọt có khí hậu mát mẻ hơn, Loire là một nơi đặc biệt để tìm thấy các loại rượu vang trắng thơm, ngon, bao gồm Chenin Blanc, Sauvignon Blanc và Muscadet. Các giống nho làm vang đỏ bao gồm Cabernet Franc, Gamay và Côt (Malbec), tạo ra màu đỏ thân thảo, mộc mạc và có mùi trái cây, hồng khô.

Thung lũng Rhône
Grenache, Syrah và Mourvèdre là những giống chính ở Thung lũng Rhône. Ở miền Nam, rượu vang hỗn hợp (blend) Côtes du Rhône (đỏ và hồng) có thể có tới 18 loại nho khác nhau trong nó. Ở phía Bắc Rhône, Syrah là giống trọng tâm, cùng với những đồn điền ít ỏi của Viognier.

Các giống nho Pháp

Nhiều giống nho được trồng ở Pháp, bao gồm cả các giống địa phương nổi tiếng quốc tế và ít được biết đến. Trên thực tế, hầu hết các giống được gọi là "giống quốc tế" đều có nguồn gốc từ Pháp, hoặc được biết đến và phổ biến do chúng được trồng ở Pháp. 

Vì các quy tắc về tên gọi của Pháp thường hạn chế rượu vang từ mỗi vùng, quận hoặc tên gọi với một số lượng nhỏ các giống nho được phép, nên về nguyên tắc không có giống nho nào được trồng phổ biến trên toàn nước Pháp. Hầu hết các giống nho chủ yếu liên quan đến một vùng nhất định, chẳng hạn như Cabernet Sauvignon ở Bordeaux và Syrah ở Rhône, mặc dù có một số giống nho được tìm thấy ở hai hoặc nhiều vùng, chẳng hạn như Chardonnay ở Bourgogne (bao gồm Chablis) và Champagne, và Sauvignon blanc ở Loire và Bordeaux. 

Như một ví dụ về các quy tắc, mặc dù điều kiện khí hậu có vẻ thuận lợi, không có loại rượu vang Cabernet Sauvignon nào được sản xuất ở Rhône, rượu vang Riesling sản xuất ở Loire, hoặc rượu vang Chardonnay ở Bordeaux. Nếu những loại rượu như vậy được sản xuất, chúng sẽ phải được ghi rõ thành Vin de Pays hoặc Vin de France. Chúng sẽ không được phép hiển thị bất kỳ tên gọi hoặc thậm chí khu vực xuất xứ nào.

Chi tiết các loại nho chính trồng ở Pháp (Số liệu năm 2007)

Nguồn tham khảo: Winefolly, wikipedia

Bài viết về rượu vang Pháp:

Giải mã các nhãn chai và thuật ngữ rượu vang Pháp

Cách chọn rượu Champagne