Cách đọc nhãn rượu vang

Nhưng nhãn rượu vang có một mục đích quan trọng khác: Chứa thông tin về rượu bên trong chai. Biết ý nghĩa của các thông tin đó khiến bạn trở thành người mua thông minh hơn. Đôi khi thông tin đó rất đơn giản, như tên của vùng trồng nho, nhưng có lúc nó phức tạp, chứa những cụm từ dài bằng tiếng nước ngoài mà bạn không thể hiểu được.

1. Các nội dung bắt buộc trên nhãn rượu.

Các cơ quan chính phủ bắt buộc một số thông tin phải có trên nhãn chính của tất cả các chai rượu vang. Những mục này thường bao gồm:

• Tên thương hiệu,

• Loại rượu..

• Tỷ lệ cồn. 

• Tên và địa chỉ cơ sở đóng chai.

• Dung tích thực.

• Tuyên bố về chất SO2 (Sulfites), là một chất có tác dụng bảo quản.

• Các thông tin cảnh báo của chính phủ.

Hình bên dưới cho bạn thấy các thông tin trên một nhãn của một loại rượu vang Mỹ:

Ghi chú: 

• A.V.A là từ viết tắt của cụm từ để chỉ một vùng trồng nho làm rượu được chỉ định ở Mỹ.  Nếu rượu vang được dán nhãn A.V.A, ít nhất 85% nho tạo nên rượu vang phải được trồng trong A.V.A và phải được sản xuất ở trong địa giới của A.V.A đó. Ranh giới của A.V.A được xác định bởi Cục Thuế và Thương mại (TTB)thuộc Bộ Ngân khố Mỹ. 

• SO2: Lưu huỳnh đi ô xít và hợp chất của nó. SO2 là một chất hỗ trợ kỹ thuật và bảo quản được sử dụng rộng rãi trong sản xuất rượu vang (và hầu hết các ngành công nghiệp thực phẩm) vì đặc tính chống oxy hóa và kháng khuẩn của nó. Để có đầy đủ thông tin về SO2 trong rượu vang, bạn nên tìm hiểu thêm bài viết chi tiết khác về SO2.

Rượu vang được sản xuất bên ngoài Mỹ nhưng được bán ở Mỹ phải có cụm từ nhập khẩu trên nhãn, kèm tên và địa điểm kinh doanh của nhà nhập khẩu.

2. Chỉ định xuất xứ (Indications of origin)

Liên minh Châu Âu đã thiết lập một hệ thống để công nhận và bảo vệ các sản phẩm nông nghiệp (như rượu vang, pho mát, ô liu, dăm bông, v.v.) đến từ những nơi cụ thể, để các công ty ở những nơi khác không thể sản xuất các sản phẩm có cùng tên, việc khiến người tiêu dùng hoang mang. Rượu vang từ các vùng vang cổ điển của EU (Pháp, Ý, Tây Ban Nha, Đức) đều nằm trong hệ thống này. 

Có hai cụm từ khác nhau, để chỉ 2 nhóm nơi được bảo vệ:

• Chỉ định xuất xứ được bảo hộ (PDO: Protected Designation of Origin), dành cho các loại rượu vang được quản lý chặt chẽ nhất.

• Chỉ dẫn Địa lý được Bảo vệ (PGI: Protected Geographic Indication), dành cho các loại rượu vang ít được kiểm soát hơn từ các vùng đã đăng ký.

Về lý thuyết, mọi chai rượu vang châu Âu, ngoại trừ những loại rượu vang có nguồn gốc đại chúng và không đắt tiền, đều có một trong hai cụm từ này trên nhãn của nó. Nhưng trên thực tế, tình hình phức tạp hơn nhiều, đặc biệt là vào thời điểm hiện tại. Tại sao lại như vậy?

• Đầu tiên, mỗi nước có thể dịch các cụm từ chỉ PDO và PGI sang ngôn ngữ của mình.

• Thứ hai, bởi vì các chỉ định của EU chỉ có hiệu lực đầy đủ vào năm 2012, một số nhãn rượu vẫn mang các cụm từ mà trước đây mỗi quốc gia sử dụng.

• Cuối cùng, mỗi nước có thể cho phép các nhà máy rượu của mình tiếp tục sử dụng các cụm từ cũ.

Các thuật ngữ trên nhãn có nghĩa là PDO (Chỉ định xuất xứ được bảo vệ).

Dưới đây là các cụm từ (cụm đầu tiên trong thuật ngữ là mới và cụm sau đó là thuật ngữ gốc) mà bạn có thể tìm thấy trên nhãn của các loại rượu PDO từ các quốc gia lớn ở Châu Âu:

• Pháp: Appellation d’Origine Protégée (AOP) hoặc Appellation Contrôlée hoặc Appellation d’Origine Contrôlée (viết tắt là AC hoặc AOC).

• Ý: Denominazione di Origine Protetta (DOP) hoặc Denominazione di Origine Controllata (DOC); và đối với một số loại rượu vang có vị trí cao hơn nữa là Denominazione di Origine Controllata e Garantita (DOCG).

• Tây Ban Nha: Denominación de Origen Protegida (DOP) hoặc Denominación de Origen (DO), cũng như Denominación de Origen Calificada (DOCa) cho các khu vực có trạng thái cao nhất (trong đó chỉ tồn tại hai khu vực: Rioja và Priorat).

• Bồ Đào Nha: Denominação de Origem Protegida (DOP) hoặc Denominação de Origem Controlada (DOC).

• Đức: Qualitätswein; và đối với rượu vang có độ chín cao hơn là Prädikatsweine

Hình bên dưới là một nhãn rượu vang của Châu Âu khi bán ở Hoa Kỳ: 

Các thuật ngữ trên nhãn có nghĩa là PGI (Chỉ dẫn địa lý được bảo vệ)

Dưới đây là các cụm từ mà bạn có thể tìm thấy trên nhãn của các loại rượu PGI từ các quốc gia lớn ở Châu Âu.

• Pháp: Chỉ số Géographique Protégée (IGP) hoặc Vin de Pays theo sau là tên của một khu vực đã được phê duyệt.

• Ý: Indicazione Geografica Protetta (IGP) hoặc Indicazione Geografica Tipica (IGT) và tên của một khu vực đã được phê duyệt.

• Tây Ban Nha: Indicación Geográfica Protegida (IGP) hoặc Vino de la Tierra theo sau là tên của một khu vực đã được phê duyệt

• Bồ Đào Nha: Indicaçõa Geográfica (IG) để chỉ một vùng, nhưng trên nhãn, cụm từ gốc, Vinho Regional (vùng rượu vang) và tên của một vùng đã được phê duyệt.

• Đức: Landwein

3. Một số thông tin tùy chọn trên nhãn rượu vang.

Bên cạnh những thông tin bắt buộc  của cơ quan chính phủ, tất cả các loại từ khác có thể xuất hiện trên nhãn rượu. Chúng bao gồm những cụm từ vô nghĩa nhằm khiến bạn nghĩ rằng bạn đang mua một loại rượu chất lượng đặc biệt và chứa thông tin hữu ích về những gì có trong chai. Đôi khi cùng một từ có thể thuộc một trong hai nhóm, bắt buộc hoặc tuỳ chọn. Bởi vì một số từ được quy định nghiêm ngặt ở một số quốc gia, nhưng hoàn toàn không được quy định ở những quốc gia khác.

Niên vụ (Vintage)

Chữ vintage, tiếp theo là con số thể hiện năm; hoặc chỉ có con số thể hiện năm và không có từ vintage, là mục tuỳ chọn phổ biến nhất trên nhãn rượu. Nó xuất hiện trên nhãn chính, hoặc đôi khi nó nằm trên nhãn nhỏ gần cổ chai.

Ghi nhớ: Niên vụ không gì khác hơn là năm của loại nho mà một loại rượu cụ thể được làm ra. Rượu vang đó phải có từ 75 đến 100% nho của năm này, tùy thuộc vào quy định từng quốc gia xuất xứ. Rượu không có niên vụ (non-vintage) chứa rượu vang của nhiều hơn một năm. Nhiều người tin rằng bất kỳ loại rượu vang nào có niên vụ sẽ mặc định tốt hơn rượu vang không có niên vụ. Trên thực tế, không có mối tương quan nào tồn tại giữa việc có niên vụ và chất lượng của rượu vang.

Mẹo: Niên vụ của 1 chai rượu vang phản ánh nho được trồng trong một năm với thời tiết thuận lợi hay khó khăn. Bạn chỉ cần xem xét niên vụ khi: Một là bạn mua rượu vang chất lượng hàng đầu, và hai là các loại rượu đó đến từ các khu vực trên thế giới có sự thay đổi đáng kể về thời tiết từ năm nay sang năm khác, chẳng hạn như nhiều khu vực rượu vang ở Châu Âu.

Dự trữ (Reserve)

Reserve là từ vô nghĩa yêu thích của chúng ta trên nhãn rượu của Mỹ. Thuật ngữ này được sử dụng để thuyết phục bạn rằng rượu bên trong chai là đặc biệt. 

Thủ thuật này thường có hiệu quả vì từ này có nghĩa cụ thể và mang một số uy tín nhất định trên nhãn của các loại rượu vang, từ các quốc gia khác nhau như Tây Ban Nha, Pháp.

• Ở Ý và Tây Ban Nha, từ dự trữ (hoặc ngôn ngữ tương đương của nó, trông giống như dự trữ) chỉ một loại rượu đã được ủ thêm tại nhà máy rượu trước khi xuất xưởng. Thông điệp là độ tuổi của rượu lâu hơn sẽ làm rượu ngon hơn bình thường, và do đó, đáng giá hơn. Tây Ban Nha thậm chí còn có các mức độ dự trữ, chẳng hạn như Gran Reserva.

• Ở Pháp, việc sử dụng từ dự trữ không được quy định. Tuy nhiên, việc sử dụng nó thường phù hợp với quan điểm rằng rượu có chất lượng tốt hơn so với tiêu chuẩn của một nhà sản xuất nhất định.

Ghi nhớ: Ở Hoa Kỳ, từ dự trữ trong lịch sử đã được sử dụng theo nghĩa tương tự. Nhưng ngày nay, từ này bị bó hẹp nhiều đến mức nó không còn ý nghĩa nữa. Ví dụ: Một số loại rượu vang của California có nhãn Proprietor’s Reserve là loại rượu vang rẻ nhất trong các dòng sản phẩm của một nhà sản xuất cụ thể. Các loại rượu khác được dán nhãn Special Reserve, Vintage Reserve, Vintner’s Reserve, hoặc Reserve Selection, tất cả đều là những cụm từ hoàn toàn vô nghĩa.

Estate-bottled (tạm dịch: Đóng chai tại điền trang)

Điền trang (Estates) là một từ lịch sử để chỉ một trang trại kết hợp trồng nho và sản xuất rượu vang. Dòng chữ estate-bottled trên nhãn rượu cho biết công ty trồng nho và sản xuất rượu cũng là công ty đã đóng chai rượu. Nói cách khác, estate-bottled cho thấy trách nhiệm giải trình từ vườn trồng nho, đến việc sản xuất và việc đóng chai rượu. Ở nhiều quốc gia, nhà máy rượu không nhất thiết phải sở hữu các vườn nho, nhưng họ phải kiểm soát các vườn nho và thực hiện việc quản lý hoạt động của vườn nho.

Đóng chai kiểu estate-bottling là một khái niệm quan trọng đối với những người tin rằng bạn không thể tạo ra rượu ngon, trừ khi nho là loại ngon nhất có thể. Tức là nếu chúng tôi sản xuất rượu vang, chúng tôi chắc chắn muốn kiểm soát các vườn nho của riêng mình.

Tuy nhiên, chúng ta sẽ không đi quá xa khi nói rằng những loại rượu vang ngon phải được đóng chai theo hình thức estate-bottled. 

Mẹo: Đôi khi nhãn rượu vang Pháp có dòng chữ domaine-bottled hoặc château-bottled (hoặc cụm từ mis en bouteille au château / au domaine). Khái niệm này cũng giống như estate-bottled, với domaine và château, tương đương với khái niệm estate của Mỹ.

Tên vườn nho

Một số loại rượu vang có giá từ trung bình đến đắt, khoảng 25 đô la Mỹ trở lên, có thể có nhãn mang tên của vườn nho cụ thể, nơi trồng nho làm loại rượu đó.

Đôi khi một nhà máy rượu sẽ làm ra hai hoặc ba loại rượu vang khác nhau mà chỉ có thể phân biệt được bằng tên vườn nho trên nhãn. Mỗi loại rượu vang là duy nhất bởi vì môi trường tự nhiên của mỗi vườn nho là duy nhất. Những vườn nho đơn lẻ này có thể (hoặc không) được xác định bằng từ vineyard bên cạnh tên của vườn nho.

Các loại rượu vang Ý mà thực sự tham gia vào trò chơi vườn-nho-duy-nhất (single-vineyard game), sẽ có từ vigneto hoặc vigna trên nhãn của chúng bên cạnh tên của vườn nho duy nhất. Hoặc chúng cũng sẽ không có. Điều này là tùy chọn.

Có nhiều từ tùy chọn khác trên nhãn rượu vang.

Một cách diễn đạt bổ sung trên một số nhãn tiếng Pháp là Vieilles Vignes (vee-yay veen), được dịch là “nho già” và cũng xuất hiện trên một số nhãn của California và Úc. Bởi vì những cây nho già tạo ra một số lượng quả rất nhỏ so với những cây nho non hơn, chất lượng nho và rượu vang được làm ra được coi là rất tốt. Vấn đề là cụm từ này không được kiểm soát. Ai cũng có thể khẳng định rằng cây nho của mình đã già.

Từ superior (cao cấp) có thể xuất hiện bằng tiếng Pháp (Supérieure) hoặc tiếng Ý (Superiore) như một phần của địa danh PDO. Hiện nay, thuật ngữ này cũng được sử dụng ở Ý để chỉ một loại rượu cụ thể. Ví dụ, Soave Superiore là một loại rượu khác biệt với rượu Soave nhờ vị trí vườn nho, cách sản xuất rượu...

Từ Classico xuất hiện trên nhãn của một số loại rượu vang PDO của Ý khi nho đến từ vùng trung tâm của nơi được đặt tên.

Bài viết này, “cách đọc nhãn rượu vang”, được trích từ cuốn sách “Rượu vang cho người mới bắt đầu” (Wine For Dummies) của hai tác giả, Ed McCarthy và Mary Ewing-Mulligan.

Về các tác giả

• Ed McCarthy là tác giả viết về rượu vang, nhà giáo dục về rượu vang được chứng nhận và chuyên gia tư vấn rượu vang. McCarthy được coi là nhà cấp phép Champagne hàng đầu ở Hoa Kỳ. Ông là Biên tập viên của Beverage Media ở New York, Mỹ. 

• Mary Ewing-Mulligan là người phụ nữ đầu tiên ở Mỹ trở thành Master of Wine, và hiện là một trong 50 Master of Wine ở Mỹ và 498 Master of Wine trên toàn thế giới (2022).